افزایش قیمت نان کلید خورد؟

بازار: «نان گران نمی شود» ادعایی تکراری اما غیر واقعی در همه دولت طی سال های گذشته بوده است. حالا نان بربری که در ابتدای دولت شهید رجایی ۵ زار بوده به قیمت ۱۰ هزار تومان فروخته می شود. البته دولت نرخ مصوب این نان را ۲۵۰۰ تومان اعلام کرده و فروش بالاتر از این قیمت را تخلف می داند. غافل از اینکه نرخ های مصوب به بهانه هایی همچون دو رو خاش خاش، سبوس دار یا بزرگ بودن نان در بسیاری موارد رعایت نمی شود. این روزها هم که بازار اخبار مربوط به بودجه نویسی هم داغه بازهم دولت سیزدهم تاکید می کند که قرار نیست قیمت نام افزایش یابد. خبر ثابت ماندن قیمت نان در شرایطی اعلام شده که دولت تصمیم دارد سهمیه آرد نانوایی را کم کند تا شاید اینگونه از قاچاق آردی رقم آن سالانه بیش از ۲ میلیون تن اعلام شده، جلوگیری کند.

اما سید محمدرضا مرتضوی رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی و رئیس هیات مدیره انجمن آرد سازان ایران خیلی این ادعاها را قبول نداشته می گوید: هر دولتی که روی کار می آید می گوید که ۲.۵ میلیون تن آرد گم شده است. اما به اعتقاد من این اعداد درست نیست. ممکن است این آردی که گفته می شود گم شده در صنوف مختلف توزیع شده باشد، هر چند که این کار خلاف است اما به معنی گم شدن آن نیست.

او می گوید که بخشی از آرد های گم شده به خوراک دام تبدیل شده یا به کارخانجاتی که آرد ارزان قیمت دریافت نمی‌کنند؛ می رسد.

اختلاف قیمت فساد آور است

اردیبهشت امسال بود که نرخ آرد ۱۸ درصد سبوس‌ گیری‌ شده به‌ ازای هر کیلو ۱۵۷۰۰ تومان، آرد ۲۱ درصد سبوس‌ گیری‌ شده ۱۶۰۰۰ تومان و آرد ۲۷ درصد سبوس‌ گیری‌ شده ۱۶۹۰۰ تومان تعیین شد. آزاد سازی قیمت آرد و نان برای واحدهای صنعتی و صنفی در شرایطی اجرایی شده که آرد نانوایی های سنتی همچنان به قیمت یارانه ای یعنی هر کیلو حدود هزار تومان توزیع می شود. قرار بود که با آزادسازی قیمت گندم و آرد مصرفی در صنف و صنعت جلوی قاچاق این محصول استراتژیک گرفته شود، اما آنگونه که از گفته های مسئولین بر می آید، همچنان بازار قاچاق آرد و گندم به کشورهای همسایه داغ است. در این میان برخی از کارشناسان بر این باورند که مادامی که سیستم توزیع یارانه ای آرد در کشور ادامه داشته باشد، پرونده قاچاق هم بسته نخواهد شد.

مرتضوی در اینباره با اشاره به اختلاف قیمت ۱۶ هزار تومانی بین آرد دولتی و آزاد، اظهار داشت: بخشی از آرد های گم شده به خوراک دام تبدیل شده یا به کارخانجاتی که آرد ارزان قیمت دریافت نمی کنند؛ می رسد. شما یک محصولی را معرفی کنید که قیمت آزاد آن ۱۶ برابر قیمت دولتی آن باشد.

۱۰۰ میلیون تن آرد کشور را هدر دادیم

وزیر اقتصاد مقدار قاچاق آرد را سالانه ۲.۵ میلیون تن اعلام کرده اما فعالین این حوزه نسبت به صحت این آمارها تردید داشته و مدعی اند که نمی توان به صورت دقیق در اینباره صحبت کرد.

رئیس هیات مدیره انجمن آرد سازان ایران در اینباره گفت: چه کسی می داند که چه مقدار رشوه در سازمان های دولتی پرداخت می شود. قاچاق آرد هم همین طور است. این پدیده رخ می دهد اما هیچ آمار شفاف و دقیقی در اینباره وجود ندارد.

او همچنین اظهار داشت : صحبت های وزیر اقتصاد به این معنی است که در ۴۰ سال گذشته، سالانه ۲.۵ میلیون تن آرد به دست مصرف کننده واقعی نرسیده است. در واقع ما امروز هدر رفت عددی به بزرگی ۱۰۰ میلیون تن صحبت می کنیم که دلیل آن سیستم ناکارآمدی است که در دولت های مختلف ادامه پیدا کرده است. به جز دوره کوتاهی در یکی از دولت ها که قیمت ها یکسان شد، ما همواره با قیمت های مختلفی در بازار مواجه بودیم. هم اکنون یک نرخ ۸۰۰ تومان، یکی نرخ هزار تومانی، یک نرخ ۱۲ هزار تومانی و یک نرخ ۱۶ هزار تومانی برای آرد داریم.

مرتضوی با طرح این سوال که چرا نان های حجیم آرد خود را باید به قیمت ۱۶ هزار تومان و نان های غیر حجیم به قیمت هزار تومان خریداری کنند، گفت: نان نان است. چرا باید قیمت ها تا این اندازه اختلاف داشته باشد. بماند که حتی در دوره ای قرار بود که مصرف نان های صنعتی در کشور را افزایش داده و به نوعی فعالین این حوزه را مورد حمایت قرار دهیم.

نان گران می شود

او همچنین افزود: در طول ۴۰ سالی که در صنعت آرد مشغول به فعالیت بودم، همواره صحبت از مصرف آرد در بخش های مختلف و سوء مصرف آن بوده و این چیزی نیست که کشف مسئولین دولت سیزدهم باشد.

رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ادامه داد: این همان مشکلی است که بارها و بارها انجمن های آرد سازان و اتحادیه نانوایان به صورت رسمی نسبت به تبعات آن به دولت هشدار داده بودیم. بارها تذکر دادیم که تفاوت قیمت و رنج بندی قیمت ها به صورت مصنوعی باعث تغییر در مصرف آرد توزیعی از سوی دولت شده و هم شائبه تخلفات گسترده ای در آن وجود دارد. البته دولت ها هم همواره حرف های ما را تایید کرده اند اما هیچ گاه به سراغ راه کارهای اجرایی مطرح شده از سوی ما نرفتند.

مرتضوی با بیان اینکه روش پرداخت یارانه نان باید تغییر کند و داشتن ۵ نرخ برای نان به هیچ وجه منطقی نیست، افزود: دولت های مختلف از زمان دولت رجایی تا حالا یارانه سنگینی را پرداخت کرده اند که قیمت نان تغییر نکند اما این تغییر قیمت در سال های مختلف همواره اتفاق افتاده است. طوری که یک بربری ۵ ریالی حالا به قیمت ۱۰ هزار تومان فروخته می شود. به عبارت دیگر قیمت نان تغییر می کند چه مسئولین بخواهند، چه نخواهند!